Zbadaj znamiona po lecie

10 listopada 2020

Tego rodzaju zmiany występują najczęściej u ludzi o jasnej karnacji. Mowa o pieprzykach, które mogą pojawić się na każdej części ciała. Zazwyczaj nie wymagają one specjalistycznych badań i towarzyszą człowiekowi przez całe życie. Niewykluczone jest jednak, że mogą być oznakami postępującej choroby.

Zbadaj znamiona po lecie

Co to jest znamię barwnikowe?

Potocznie zwane pieprzykami zmiany skórne powstają, kiedy w jednym miejscu na ciele namnoży się zbyt duża liczba melanocytów. To, ile ich będzie, często uwarunkowane jest genetycznie. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie badania dermatoskopowego. Największe zagęszczenie pieprzyków można zauważyć u osób o jasnej karnacji, szczególnie narażonej na szkodliwe promieniowanie słoneczne, które najintensywniejsze jest właśnie latem. Niemałe znaczenie ma uwarunkowanie środowiskowe, czyli miejsce, w którym się na co dzień żyje. Barwnikowe znamiona skórne mogą także rozwinąć się w wyniku stymulacji hormonalnej, na przykład u kobiet w ciąży. Niektóre pieprzyki mogą pojawić się już we wczesnym dzieciństwie. Każde znamiona warto regularnie badać, bo ich zmiany mogą sugerować niebezpieczne dla zdrowia konsekwencje.

Barwnikowe znamiona skórne – rodzaje

Dermatolodzy wyróżnili kilka typów pieprzyków, które różnią się na przykład kolorystyką, częstotliwością występowania czy sposobem rozwoju. W niektórych przypadkach może okazać się konieczne regularne badanie znamion barwnikowych, tak aby upewnić się, że nie są one wynikiem postępującej choroby. Można wyróżnić następujące rodzaje skórnych znamion barwnikowych:

  • płaskie (nevus spilus)
  • błękitne (blue nevil)
  • Suttona (halo nevus)
  • Spitz (Reeda)
  • Becker’s nevus
  • Clarka

Jak promieniowanie UV wpływa na znamiona barwnikowe?

Każdy przeciętnie na ciele ma około 20 pieprzyków. Zwykle nie są one zmianami złośliwymi, jest jednak kilka czynników środowiskowych, które mogą to zmienić. Jednym z nich jest promieniowe UV, w Polsce szczególnie silne latem oraz przy ekspozycji słonecznej w tropikalnych krajach. Na skórze, zwłaszcza jasnej, wystawionej na działanie promieni słonecznych, może pojawić się więcej pieprzyków skłonnych do przerodzenia się w nowotwory skóry. Tak samo zwykłe, niezłośliwe barwnikowe znamię skórne może nabrać charakteru czerniaka i kwalifikować się do szczegółowego badania.

Jak często badać się pod kątem znamion barwnikowych?

Pieprzyki warto sprawdzać przynajmniej raz w roku, najlepiej przed lub po sezonie letnim. Osoby z jasną skórą bądź te, które zauważą u siebie większą liczbę zmian niż przeciętnie, powinny badać się nawet częściej. Szybciej wykryta zmiana w strukturze danego pieprzyka może być podstawą do jego usunięcia jeszcze zanim dojdzie do rozwoju schorzenia, jakim jest nowotwór skóry. Takie szybkie i nieinwazyjne pozbycie się pieprzyka, który ma niepokojące symptomy odbywa się często prewencyjnie i po badaniu histopatologicznym wycinka okazuje się, że zmiana nie była złośliwa. Niemniej w tym wypadku warto dmuchać na zimne i regularnie konsultować zmiany z lekarzem, a w razie jego zaleceń niezwłocznie usuwać te, które mogą okazać się niebezpieczne. Dlaczego warto robić to szczególnie po lecie? Z tego względu, że w wyniku intensywniejszej ekspozycji na promienie słoneczne może pojawiać się więcej złośliwych znamion barwnikowych, a wcześniejsze zupełnie neutralne mogą zacząć się zacząć zmieniać i rozwijać.

Zalety i wady słonecznych kąpieli latem

Słońce to nasz przyjaciel, tak uważa wielu naukowców i lekarzy. Nic dziwnego, w końcu wystawienie się na jego działanie powoduje tworzenie między innymi witaminy D, która pozytywnie wpływa między innymi na dobre samopoczucie, odporność i układ kostny. Trzeba jednak robić to z głową. Doskonale rozumiemy, że piękna, opalona na złocisty kolor skóra kusi, jednakże długotrwałe wystawienie jej na działanie promieniowanie UV może prowadzić do powstawania pieprzyków, a w dalszym ujęciu – rozwoju nowotworu. Skóra wrażliwa, jasna, która szczególnie podatna jest na oparzenia, powinna być wyjątkowo chroniona. Dlatego, szczególnie po lecie, tak istotne jest ich zbadanie oraz profilaktyka przeciwsłoneczna. Warto zauważyć, że promieniowanie UV (szczególnie UV A) powoduje fotostarzenie się skóry – codziennie, delikatnie niszczy, osłabia i degeneruje struktury skórne powodując jej starzenie, nieestetyczny wygląd, przebarwienia i opadanie. Od lat uważa się, że jednym z najskuteczniejszych kosmetyków przeciwstarzeniowych jest dobry filtr UV używany codziennie przez cały rok, jako prewencja i zabezpieczenie skóry.

Czernienie lub czerwienienie

Pieprzyk wystawiony na zbyt długotrwałe działanie promieni słonecznych może przyjmować różne barwy. Koniecznie trzeba udać się na badanie dermatoskopowe, kiedy widzimy, że kolor zmienił się na czarny bądź czerwony. Pierwszy przypadek może sugerować o powstawaniu czerniaka, czyli jednego z wielu typów nowotworu. Druga opcja mówi o wystąpieniu stanu zapalnego, który również może okazać się bardzo niebezpieczny dla zdrowia. Zaniepokoić Cię może także nierównomierne rozłożenie barwnika lub nierównomierny kształt zmiany.

Badanie znamion barwnikowych – metoda ABCDE

Udaj się do dermatologa, kiedy zauważysz, że dany pieprzyk: jest zaczerwieniony, pojawiło się wokół niego zgrubienie, swędzi, krwawi, a do tego zmienia wielkość, barwę na ciemniejszą lub wielokolorową, a kształt na nieregularny. Specjalista dermatolog w badaniu zmian skórnych wykorzystuje między innymi system ABCDE.

Sprawdza tym samym:

  • A – asymetrię pieprzyka
  • B – brzegi znamienia skórnego
  • C – czerwień, czerń czy inny niejednolity kolor
  • D – (duży) rozmiar
  • E – ewolucję (czyli to, jak znamię się zmienia w czasie)

Jak się zabezpieczyć?

Po pierwsze, ograniczyć ekspozycję słoneczną. Leżenie cały dzień na plaży, solarium, czy wycieczki do ciepłych krajów to tylko niektóre ze sposobów, aby nabawić się podrażnienia skóry, jej uszkodzenia promieniami UV, a także złośliwych zmian barwnikowych. Jeśli lubisz się opalać, rób to z umiarem. Daj czas skórze na przygotowanie się do silniejszego słońca, dozuj dawki światła UV. Unikaj opalania w godzinach największego nasłonecznienia i dbaj, aby skóra mogła także odpocząć w cieniu.

Drugi filar to ochrona przeciwsłoneczna. Filtry UVA i UVB (ważne, aby krem chronił przed szerokim spektrum) to sprzymierzeniec Twojej skóry. W sezonie letnim bezwzględnie używaj silnych filtrów min. SPF30, a najlepiej 50 lub 50+. Pamiętaj o reaplikacji co kilka godzin, szczególnie jeśli uprawiasz na dworze sport (wraz z wodą i potem filtr będzie spływać). W zimę także nie zapominaj o ochronie przeciwsłonecznej i na odkryte obszary stosuj codziennie np. SPF30. Tak zabezpieczona skóra podziękuje Ci nie tylko zdrowiem, ale także wyglądem – mniej będzie przebarwień, suchych i uwrażliwionych miejsc oraz będzie ona przede wszystkim wyraźnie młodsza (słońce to jeden z najsilniejszych czynników starzeniowych).
Po trzecie, badaj się regularnie u dermatologa.

Dermatoskopia w Instytucie Aspazja

Diagnostyka zmian skórnych zwana jest dermatoskopią. Jest to nieinwazyjne badanie znamion za pomocą odpowiednich urządzeń – dermatoskopów z podświetleniem i skalą. Warto regularnie badać swoją skórę, zwłaszcza po lecie – często dzięki temu można odkryć postępujące choroby i szybko poddać się leczeniu. Odpowiednio wczesna reakcja daje większe szanse na uniknięcie powikłań w rozwoju danego schorzenia, na przykład nowotworu, jakim jest czerniak. Dlatego jeśli tylko zauważysz zmianę barwy bądź inne wymienione w artykule objawy, koniecznie udaj się do dermatologa i umów się na badanie zmian skórnych.

TEKST ARCHIWALNY - opublikowany przed wprowadzeniem ustawy o wyrobach medycznych.

Zbadaj znamiona po lecie
Specjalista
Aspazji