Profilaktyka ekspozycji słonecznej

Spędzanie czasu na słońcu to nierozłączny element wakacji, a opalona skóra kojarzy się ze zdrowiem, witalnością i młodością. Faktycznie, słońce jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Umożliwia syntezę witaminy D, wydzielanie niektórych hormonów, łagodzi ból mięśni, a także wpływa pozytywnie na samopoczucie. Jednak nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne jest bardzo szkodliwa dla skóry i stanowi główną przyczynę środowiskową nowotworów złośliwych skóry, wpływa także na jej przesuszenie i szybsze starzenie. Niewystarczająca ochrona przeciwsłoneczna może powodować poparzenia słoneczne, które kumulują się stopniowo osłabiając skórę oraz powodując trudne to usunięcia przebarwienia.

Dlaczego nadmierna ekspozycja na UV jest niebezpieczna?

Słońce jest wszechobecnym źródłem światła, aż dwie trzecie jego energii dociera do powierzchni Ziemi, jednak spora część energii słonecznej absorbowana jest przez warstwę ozonową, kropelki wody oraz zanieczyszczenia. Promieniowanie ultrafioletowe, ma największy wpływ na reakcje skóry, a wśród najbardziej szkodliwych wymienić można:

• UVB (290 - 320 nm) - ten typ promieniowania odpowiedzialny jest za oparzenia słoneczne, a jego nasilenie występuje, gdy Słońce znajduje się w najwyższej pozycji. Rozwój oparzenia lub rumienia występuje zazwyczaj po 12-24 godzinach ekspozycji na promienie słoneczne. Promieniowanie UVB prowadzi do uszkodzenia DNA, białek oraz błon komórkowych, co skutkuje uszkodzeniami naskórka i tkanki łącznej. UVB zasadniczo nie przenika przez szkło okienne, ale penetruje wodę stąd odpowiedzialne jest także za poparzenia podczas kąpieli.
• UVA (320 - 400 nm) - promieniowanie o większej długości fali uważane jest za mniej toksyczne niż UVB. W praktyce, zanim otrzymamy szkodliwą dawkę UVA, wcześniej dotrze do nas toksyczne promieniowanie UVB. Promieniowanie UVA wywołuje zaczerwienienie skóry oraz jej ściemnienie. Rumień powstaje natychmiast po ekspozycji. Duża dostępność filtrów UVB, spowodowała wzrost zainteresowania szkodliwymi efektami UVA, które w największym stopniu wpływa na tzw. fotostarzenie.

Częste wystawianie organizmu na działanie promieniowania UV, wiąże się z konsekwencjami zdrowotnymi. Zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na raka skóry, w tym jego najagresywniejszą postać – czerniaka, a także choroby oczu i osłabienie układu odpornościowego. Od lat 60. XX wieku częstotliwość występowania czerniaka podwoiła się, a w krajach europejskich zaobserwowano wzrost zachorowań na raka płaskonabłonkowego i raka podstawnokomórkowego. Fakt ten związany jest ze zwiększoną ekspozycją na światło słoneczne.

Kto jest najbardziej narażony na promieniowanie UV?

Najbardziej podatne na zachorowania na złośliwe nowotwory skóry są ludzie rasy białej, szczególnie o jasnej karnacji, posiadający włosy blond lub rude. Mieszkańcom Europy, szczególnie krajów północnych zaleca się więc ograniczenie ekspozycji na promieniowanie słoneczne oraz unikanie silnej ekspozycji i oparzeń słonecznych. Przed ekspozycją na słońce koniecznie trzeba chronić dzieci oraz młodzież, gdyż młoda skóra jest jeszcze bardziej podatna na negatywne skutki promieniowania, a oparzenia doznane w dzieciństwie mogą przyczyniać się do wzrostu ryzyka rozwinięcia choroby nowotworowej w późniejszym okresie. Promieniowania słonecznego powinny unikać także osoby, posiadające znamiona i zmiany skórne.

Jak opalać się bezpiecznie, czyli o czym pamiętać, przebywając na słońcu

Niewielkie dawki promieniowania ultrafioletowego są niezbędne do produkcji witaminy D, nieodzownej do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dlatego z kąpieli słonecznych warto korzystać, ale z umiarem i odpowiednim zabezpieczeniem. Jak opalać się z głową?:

• unikaj słońca w godzinach największego narażenia na promieniowanie UV (między 11.00 a 15.00)
• stosuj wysokie filtry UVA/UVB przez cały rok, a podczas kąpieli słonecznych nakładaj je na skórę co dwie godziny
• chroń oczy przy pomocy okularów przeciwsłonecznych
• noś ubrania z gęsto tkanej bawełny oraz czapki lub kapelusze chroniące przed słońcem
• jeśli to możliwe przebywaj w cieniu
• zakrywaj znamiona, zmiany skórne oraz pieprzyki
• nawadniaj się przebywając na słońcu

Zachowaj umiar i dbaj o swoją skórę!

Wzrost świadomości na temat raka skóry oraz negatywnych skutków promieniowania słonecznego, spowodował, że coraz więcej osób rezygnuje z opalania się. Chroniąc swoją skórę przed słońcem dbasz o swoje zdrowie i urodę. Gdy zauważysz niepokojące zmiany skórne oraz jeśli posiadasz znamiona o nietypowym wyglądzie, niejednolitym kolorze lub nieregularnym kształcie natychmiast umów się i skonsultuj je z doświadczonym dermatologiem.

TEKST ARCHIWALNY - opublikowany przed wprowadzeniem ustawy o wyrobach medycznych.